La Paz

De klant is koning

In 1848 begint de uit Amsterdam afkomstige Christiaan Houtman in ’s-Hertogenbosch een sigarenfabriek in de Torenstraat. Net zoals andere Bossche sigarenfabrieken maakt hij dure kwaliteitssigaren. Veel keus heeft hij niet; zijn sigarenmakers wonen voornamelijk in de stad waar de woonlasten – en dus ook de lonen – hoog zijn. In tegenstelling tot Eindhoven, ‘la ville fumée’, waar ze meestal goedkopere sigaren maken. Hun sigarenmakers komen immers merendeels uit de omliggende Kempendorpen waar het leven een stuk goedkoper is.

Christiaans bijzondere tabaksmelanges vallen in de smaak bij welgestelde rokers, Koning Willem III is zelfs een van zijn vaste klanten. Vandaar dat hij zich ook Koninklijk Hofleverancier mag noemen. Het wapen van de koning prijkt boven zijn winkeldeur in de Hinthamerstraat. Ook wint hij met zijn kwaliteitssigaren diverse prijzen op internationale Tentoonstellingen van Nijverheid, die in die tijd in zwang zijn. Met twee medailles komt hij in 1867 terug uit Parijs. Hij is er zo trots op dat hij ze als plaquettes op de voorgevel laat aanbrengen.

Vrede, of Van der Pas?

In 1876 overlijdt Christiaan en nemen zijn twee zonen Theodorus en Alphonsus de sigarenfabriek over. Ze gaan verder onder de naam ‘Gebroeders Houtman’. Als Theodorus enkele jaren later ook overlijdt treedt zijn zoon Christiaan in zijn voetsporen. Hij is een zwaar gelovig en sociaal bewogen man. Naast sigarenfabrikant is hij ook President van de ‘Stille Armen’ in de stad en betrokken bij andere charitatieve organisaties.

Theodorus Houtman begint in in 1881 aan de Handelskade een nieuwe grote sigarenfabriek. Hier produceert hij de eerste sigaren van het merk La Paz. De herkomst van de naam is onduidelijk. ‘La paz’ betekent vrede in het Spaans. Verwijst de naam naar de verbroedering die het sigaren roken met zich meebrengt of is het misschien toch een verbastering van de familienaam Van der Pas, een andere Bossche sigarenfabrikant? 

Goede relaties

Ze brengen een ‘sierlijke’ maandscheurkalender uit, bestemd als geschenk voor hun klanten. Het krijgt zelfs een vermelding in een lokale krant die het een ‘zeer artistiek boekje’ noemt, met behalve een opsomming van sigarenmerken met hun melanges ook veel mooie foto’s van het in- en exterieur van de imposante nieuwe fabriek. Een ‘prachtstukje voor de huiskamer, het kantoor en zelfs de salon’.

Enkele jaren later schrijft een andere lokale krant over de verjaardag van Christiaan Houtman. Hij geeft dan een feest in de fabriek met al zijn 150 sigarenmakers. De avond wordt ‘gezellig doorgebracht met zang en voordracht van verschillende gezellen die het feest opluisterden’. Zo te zien was er dus een goede relatie tussen de leiding en het personeel.

Overname door J. van Susante

Rond 1900 verlaat Alphonsus het familiebedrijf. Zijn neefje Christiaan staat er nu alleen voor. In die tijd worden er jaarlijks 60 miljoen sigaren in 's-Hertogenbosch vervaardigd. De sigaren van Houtman verkopen ze ook in hun winkel 'Sigarenmagazijn Gebr. Houtman', aan de Hinthamerstraat.

Antonius H.C.M. Sweens laat een fabriek en woonhuis bouwen aan de Koninginnelaan waar hij samen met zijn vrouw Jeanne Houtman, dochter van Th.Houtman, een sigarenfabriek begint in 1899. Vandaar de naam A.Sweens-Houtman.

De Bossche sigarenindustrie maakt na de Eerste Wereldoorlog moeilijke tijden door. Van de 1500 ‘geregistreerde’ sigarenmakers zitten er zo’n 1000 zonder werk. Ondanks vele advertenties in landelijke bladen waarin ze adverteren met hun sigaren die ‘onovertroffen in kwaliteit’ zijn, lukt het de ‘N.V. La Paz sigarenfabrieken v/h Th. Houtman’ niet voldoende orders binnen te krijgen.

In 1928 neemt sigarenfabriek J. van Susante uit Boxtel uiteindelijk La Paz over. Ze proberen de fabriek in ’s-Hertogenbosch nog nieuw leven in te blazen. Wanneer dat niet lukt verhuizen ze de productie naar Boxtel. Sindsdien is La Paz ook in Boxtel een bekende naam.