Reageer
5

Raymakers

Al bijna 250 jaar zit familiebedrijf Raymakers in Helmond, ooit een van de grootste veloursweverijen van Europa. Ook nu weven ze nog velours, alhoewel er geen enkele Raymakers meer aan het bedrijf verbonden is.

De eerste generaties Raymakers

Hendrick Raymakers verhuist in 1711 vanuit Bakel naar Helmond om in de textiel te gaan werken. Zijn zoon Johannes begint hier rond 1773 een weverij. Hij maakt onder meer boekbinderslinnen voor zijn klanten in Haarlem en Amsterdam. Tijdens zijn leven klimt hij steeds hoger op de maatschappelijke ladder; als deken van het weversgilde en schepen van Helmond groeit hij uiteindelijk uit tot burgemeester van de stad.

Zijn zoon Anthony zet de weverij voort en beschikt in 1810 over tien weefgetouwen. Samen met een vermogende compagnon begint hij bontweverij ‘Raymakers & Ramaer’. Hier weven, bleken en verven ze gekleurde katoenen en linnen stoffen. In de jaren dertig van de negentiende eeuw krijgen ze grote opdrachten van de Nederlandse Handelsmaatschappij (NHM) voor het leveren van zogenaamde 'katoentjes' in Nederlands-Indië.

In 1849 gaan Raymakers en Ramaer uit elkaar en gaat Anthony verder met zijn twee oudste zonen onder de naam ‘A. Raymakers & Zonen’. Ze verhuizen naar de Kanaaldijk waar ze een vrij nieuw en imposant fabrieksgebouw betrekken (het huidige 'auw fabriekske’) en het naastgelegen woonhuis. Als Anthony overlijdt zetten zijn zonen, inmiddels de derde generatie, het bedrijf voort. Ook wordt Johan in 1884 volledig eigenaar van de roodververij ‘G.W. Kaulen & Co’ over.

Het 'auw fabriekske' (foto: BHIC / Frans van de Pol, 2013)

Uitbreidingen

Raymakers is nu een middelgrote weverij. In 1880 schaffen ze een stoommachine aan en vervangen de handweefgetouwen door stoomweefgetouwen, die twee keer zo snel zijn. In 1905 beginnen ze ook een weverij in Gemert. In die tijd werken er ongeveer 300 mensen bij Raymakers en is de weverij het op een na grootste textielbedrijf in Helmond.

Aan het begin van de twintigste eeuw staat de vierde generatie aan het roer, te weten Johan (de oudste) en Frans (de jongste zoon). In de 1914 breiden ze de bontweverij en ververij uit met een dekenweverij en en ongeveer zes jaar later een plucheweverij. In de plucheweverij maken en verven ze pluche en velours, zachte en harige weefsels die vaak worden gebruikt als gordijn- en meubelstof. In 1948 krijgen ze de opdracht om een enorm gordijn te maken, dat als achtergrond fungeert bij het staatsieportret van Koningin Juliana bij haar inhuldiging.

Schipperen in de crisisjaren

In het crisisjaar 1929 wordt Raymakers een NV maar blijft toch als familiebedrijf functioneren. Omdat landen in de crisisjaren invoerbeperkende maatregelen nemen besluiten ze een dochterbedrijf in Engeland te beginnen. Karel Raymakers vertrekt met zijn gezin naar Accrington en begint een veloursweverij onder de naam ‘Raymakers Brothers Ltd.’ In Helmond neemt Frans ondertussen enkele textielbedrijven over, waaronder die van de familie Swinkels, verderop aan de Kanaaldijk. Hier beginnen ze een kunstzijdeweverij en maken ze ook boeklinnen en kunstleer.

Onder leiding van Frans komt het familiebedrijf tot grote bloei. In 1933 is het bedrijf circa 2,5 miljoen gulden waard en bezit hij de meerderheid van de aandelen. Hij wil zijn vermogen delen onder zijn kinderen en verhuist hiervoor tijdelijk naar België. Zo voorkomt hij dat een deel naar de fiscus verdwijnt. Elk kind krijgt f 20.000 in contanten en 95 aandelen in het bedrijf.

Grootste bloeiperiode

Ook na de dood van Frans in 1945 blijft het bedrijf in familiehanden. In 1951 krijgen ze het predicaat ‘Koninklijk’ en breiden ze de weverij in Helmond uit met een nieuwe vleugel, inclusief een watertoren, met een reservoir van 150.000 liter, voor het geval er (weer) brand uitbreekt. In de daaropvolgende jaren bereikt Raymakers haar grootste bloei en groeit uit tot een van de grootste veloursweverijen van Europa. Op het hoogtepunt werken er 1200 tot 1500 mensen.

Teruggang en behoud van de familienaam

Zoals met alle textielbedrijven treedt ook bij Raymakers halverwege de jaren zestig het verval in. De concurrentie uit de Oostbloklanden is moordend. Voor directielid Ruud Raymakers zit er niets anders op dan bedrijfsonderdelen, zoals de damast- en dekenweverij, te sluiten. Voor de overgebleven weverijen is het in de jaren zeventig moeilijk geschikt personeel te vinden en halen ze gastarbeiders uit Joegoslavië.

In 1978 gaat de bontweverij van Raymakers samen met die van concurrent ‘Diddens & Van Asten’ uit Helmond, maar ook dat brengt niet lang soelaas. In de jaren tachtig blijkt het niet mogelijk het bedrijf als familie in stand te houden. Na een drastische afslankmanoeuvre is met kapitaal van buiten en met andere leiding op dezelfde plaats aan de Kanaaldijk een nieuwe start gemaakt, met een bedrijf dat zich specialiseert in velours. De naam Raymakers is behouden gebleven en er wordt nog steeds velours gefabriceerd, maar er is geen enkele Raymakers meer aan het bedrijf verbonden.

Reacties

Egbert zei op 1 oktober 2020 om 18:20

Het koppelen van de gordijnen in het huis aan het verhaal van Raymakers maakt het een stuk logischer. Ze produceren nog steeds prachtige velours gordijnen.

Bij de foto van fotograaf Frans van de Pol staat het jaartal 1951. Het hoofdgebouw aan de Kanaaldijk dateert echter uit 1926 en is ontworpen door achitect Orie uit Vught. De achtervleugel met watertoren dateert wel uit de jaren 1951-1952 en is ook van architect Orie. De watertoren heeft een uurwerk en wordt bekroond door een Phoenix. Die is op de foto net zichtbaar in het midden boven het gebouw.

BHIC Mariët zei op 2 oktober 2020 om 10:16

Bedankt Egbert, de koppeling naar dit bedrijf is inderdaad een stuk logischer. We hebben ook het bijschrift bij de foto van Frans van de Pol aangepast.

Giel van Hooff zei op 10 november 2020 om 18:41

Het verhaal klopt toch niet helemaal. Blijkbaar heeft de samensteller geen weet van het textielnummer van Het leven in Helmond van augustus 2013. Ik mail graag een pdf daarvan

BHIC Mariët zei op 16 november 2020 om 19:03

Beste Giel, bedankt voor je reactie. We zouden heel graag een .pdf van het betreffende artikel willen ontvangen. Je mag het mailen naar info@bhic.nl tav Mariët, ik zorg dan dat het bij de juiste persoon terecht komt, zodat dit verhaal op onze site kan worden aangepast.

BHIC Paul zei op 23 november 2020 om 13:41

Bedankt voor het toesturen, Giel. We hebben hier en daar wat aangepast in het bovenstaande verhaal.

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.