André van Hilst
De vader van André richtte een groot- en kleinhandel in levensmiddelen op. Vanaf 1898 werkte ook André een tijdje in de zaak, maar in 1904 trok hij zich eruit terug. Na een kort avontuur als petroleumhandelaar begon hij twee jaar later een eigen grossierderij in bakkersartikelen en koloniale waren.
Noordbrabantsche Winkelvereeniging
Aanvankelijk zat zijn bedrijf in een oude leerlooierij, maar in 1908 kon hij pand en de naam van de 'Noordbrabantsche Winkelvereeniging’ aan de Grotestraat in Waalwijk overnemen. Daar paste hij een vernieuwing toe: veel producten tonen in de etalages. Nu had hij een winkel en een groothandel. En dat aantal winkels groeide in Waalwijk en omgeving. Zozeer zelfs, dat in 1914 werd uitgeweken naar Besoijen voor het pakhuis en het kantoor. Van Hilst ging er zelf ook wonen.
Na een dip in de handel tijdens de Eerste Wereldoorlog begon een tweede groeifase. André van Hilst begon al in 1918 met de overstap van paard en kar op gemotoriseerd vervoer, de eerste auto’s kocht hij in Antwerpen uit legergoederen. Er kwam een vierde filiaal in Waalwijk en de drie zonen werden successievelijk in het bedrijf opgenomen.
Verder als grootwinkelbedrijf
De grossierderij was commercieel minder interessant in die jaren. De focus werd dan ook helemaal gericht op de winkels. Aanvankelijk verscheen de naam André van Hilst boven 'Noordbrabantsche Winkelvereeniging’, maar in 1931 werd aan de Korvelseweg in Tilburg het tiende filiaal geopend en dat was de eerste winkel die gewoon André van Hilst heette. Een afkorting van de naam, AVEHA, werd ook het merk waaronder vanaf 1933 eigen artikelen in de schappen kwamen te liggen. Die producten liet men elders produceren.
Hoewel het natuurlijk last had van de economische crisis groeide het bedrijf. In 1937 werden de eerste winkels boven de rivieren geopend, in Dordrecht en Rotterdam. Het jaar daarop werd André van Hilst een naamloze vennootschap.
In 1940, zo’n twee maanden voor de Duitse inval, overleed de oprichter. Hij liet 35 winkels na. De oorlogsjaren waren moeilijk en door het geweld gingen winkels verloren. Het hele wagenpark werd door de Duitsers gevorderd. Maar vanaf november 1944 speelde André van Hilst N.V. een belangrijke rol bij de distributie van voedselzendingen uit de Verenigde Staten en Groot Brittannië naar de bevrijde delen van Nederland. En daarmee begon een nieuwe groeifase. Naast elders onder de naam AVEHA geproduceerde artikelen begon de firma zelf met de productie van o.a. koffie, pinda’s, thee, pudding en bakmeel.
Hele winkel als etalage
Toen men in 1955 het concept van zelfbedieningswinkels overnam uit de Verenigde Staten telde André van Hilst N.V. al 48 filialen. De eerste zelfbedieningswinkel werd geopend in Dongen. Arnoud van Hilst vond zo’n winkel eigenlijk één grote etalage, die zorgvuldig moest worden ingericht.
Met spaarzegels (vanaf 1962), speldjes, sleutelhangers en dergelijke wist het bet bedrijf lange tijd klanten aan zich te binden. Maar in de jaren zeventig kenterde de situatie: de concurrentiestrijd werd moeilijk vol te houden en eind 1973 werd de onderneming overgenomen door de EDAH uit Helmond. In de zomer van 1974 werden het kantoor en het magazijn gesloten. Aanvankelijk liet EDAH de BV en de winkels (nu A.V.H.) nog bestaan en concurreren met – onder andere – de EDAH-winkels, maar dat duurde niet heel lang.
Reacties
Ik kan me nog herinneren dat Andre van Hilst op het Burg v. d. Mortelplein zat in Tilburg. Daar ging ik best vaak naar toe voor mijn boodschappen. De inrichting was een beetje vol en druk, maar ze hadden alles, prima zaak!
Dank voor je leuke reactie Ria, waren er misschien producten bij André van Hilst, waar je speciaal voor naar hen toe ging?
Andere van Hilst zat bij ons in Tilburg op het Bernardusplein.
Was toen een supermarkt.
Rietjevachter de kassa kan ik me nog herinneren. Wat een tijd was dat.
Wat leuk dat je je de supermarkt en Rietje in het bijzonder nog kunt herinneren, Mari! Hartelijk dank voor je reactie. Kwam je er vaak en was dat vooral voor je dagelijkse boodschappen?
Hou ja hoor we kwamen vaak bij Andre van Hilst, de wekelijkse boodschappen en tussendoor nog. De dichtstbijzijnde volgende supermarkt was op de westermarkt.
En omdat we in de Thomas van Aquinostraat woonde was het recht tegenover ons.
Was een mooie tijd, ben nu zelf 57 maar wat hebben we altijd veel buiten gespeeld.
Wat ik me verder nog kan herinneren is dat er ook een herenkapper zat, naast Andre van Hilst, onder het afdakje wat er naast lag.
Dat is fijn, een supermarkt recht tegenover je huis! Mooi dat je met een goed gevoel terugkijkt op die tijd. Bedankt voor je aanvullende reactie, Mari!
Dat was een mooie tijd ik heb nog gewerkt bij Andre van hilst in de stationstraat in rijen dat was is 1973 dat werd later overgenomen door edah maar toen was ik al weg
Bedankt voor jouw leuke reactie Ton. Wat was je functie precies bij André van Hilst en zijn er nog specifieke taken die echt heel leuk vond om te doen (of juist niet? :) ).
Mijn moeder was van 1936 (of 1938) tot medio 1950 filiaalhoudster voor Andre van Hilst in Goirle. Ze heeft samen met 2 zusjes die winkel gedraaid. In 1946 is ze met mijn vader getrouwd en moest ze eigenlijk stoppen maar omdat mijn vader naar Indië moest, vroeg van Hilst of ze wilde blijven. In de oorlog heeft ze de nodige extraatjes aan Goirlese gezinnen toe kunnen stoppen omdat er met afwegen altijd wat overbleef dat zonder bonnen weggegeven werd. Toen mijn ouders in 1971 25 jaar getrouwd waren, heeft André van Hilst nog een felicitatie gestuurd. Mijn moeder was daar zeer vereerd mee. Ik denk dat ik nog enkele foto's heb.
Wat mooi om te horen, bedankt voor het delen Godfried! Mocht je de foto's van de winkel nog vinden: als je wilt kunnen ze bij dit artikel op de website geplaatst worden. Het zou een mooie aanvulling zijn! Zie je dat inderdaad zitten, dan kan je ze naar info@bhic.nl sturen, dan zetten wij ze voor je bij het artikel.
Ik ben geboren in Den Bosch en woonde met mijn ouders in de wijk De Muntel. Ik meen me te herinneren dat daar in de jaren 50 in de Van Noremborghstraat een Aveha-winkel was. Een winkel met een toonbank en verkoopsters. Kan dat kloppen?
Bedankt voor je reactie, Maria! Via ons handelsregister met opgeheven bedrijven kom ik helaas geen winkel tegen met die naam. Maar je zou het eens na kunnen vragen bij Erfgoed 's-Hertogenbosch: https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/
Aanvulling op Mari. De kapper zat eerst aan de achterzijde en verhuisde in 1969 naar de winkel in het tunneltje (nr.28) waar mijn vader zat met zijn optiekzaak.
Wij woonden in de middelste woning (nr.26) boven André van Hilst
Jacobs optiek verhuisde naar de westermarkt nr.18
Verder toen op het Bernarduspein:dameskapper, stomerij werd later stappershoef behang, van Tilburg dhz, huishoudelijke apparaten en elektra, kaasspecialist Diemen
Dat weet ik ook nog.
Ik was wel heel jong, een jaar of 5, maar weet het wel dat de kapper achterin zat
Wij zelf woonde in de Thomas van Aquinostraat 4.
Mooie herinneringen aan die tijd.
Destijds zat er recht tegenover ons een soort Brabantia winkel. En in het midden ijzerwinkel cvt.
Het kaasboerke op de hoek.
Kaas, brood en nootjes verkocht die.
Klinkt als een gezellig (én handig) pleintje, met al die winkels. Bedankt voor het delen!
beste Maria, in Den Bosch waren 4 winkels van André van Hilst en een in de van Noremborghstraat. Daar tegenover was een bakkerswinkel
Hello! I hope you speak English!
Andre Van Hilst was my G-grandfather, Bernard Van Hilst was my grandfather and Bernadine VanHilst Webber was my mother.
Are you related to Andre? I have a question if the VanHilst family crest. Please let me know if you are aware of it.
Dankjewel!
Dear Julianne, thank you for your question. As far as I can see, we haven't received any messages from the Van Hilst family. If they will respond in the future, we can exchange emailaddresses if you'd like.
Mijn naam is Jean-Paul Laurijssen,
kleinzoon van André van Hilst.
Mijn moeder, Cornelia Laurijssen van Hilst was de oudste dochter van het gezin.
Het is hartverwarmend te lezen, met hoe veel warme reacties er terug gekeken wordt op deze tijd.
Mijn opa en oudoom Arnoud (Noud) waren gedreven ondernemers, die zeker voor die tijd vooruitstrevend waren.
Kort na de oorlog, gingen ze naar Amerika, zagen zelf service supermarkten en waren vastberaden, dit was de toekomst voor hun op dat moment nog, kruideniers winkels.
Aveha, zit in ons collectief geheugen, de herinnering wordt gekoesterd.
Liefs,
Jean Paul Laurijssen
PS
I remember Bernardine van Hilst Webber, she wrote my mother a New Year's letter every year with sweet wishes for the family in Europe.
her children visited my parents again when they were looking for Europe and their origins.
kind regards to them.
Hartelijk dank voor je mooie reactie, Jean Paul! Wat goed dat je opa en oudoom al vroeg in hadden gezien welke trend er zou worden ingezet.