Lonka

London Caramel Works

De eerste fabriek van London Caramel Works (Lonca) in Breda opent in 1920. Drie mannen staan aan de oorsprong van het bedrijf: J.P. Dingemans (toffeefabrikant), Johan Dibbits (voormalige paardenslager en handelaar) en Wynand Ubben (handelaar in suikerwerken). Naast de caramels en toffees die ze zelf produceren verkopen ze ook uit Engeland geïmporteerde toffees onder eigen naam. Om hun handel aan de man te brengen maken ze veel reclame voor hun caramels, hopjes, toffees, bonbons en hoesttabletten.

Uiteindelijk blijft Johan Dibbits als enige ondernemer over. Ubben overlijdt en Dingemans trekt zich terug. Desondanks gaan de zaken voorspoedig. Dibbits koopt een groter fabrieksgebouw aan de (latere) Minister Nelissenstraat in Breda. Hier wordt in 1930 officieel de London Caramel and Toffe Works Limited (Lonca) NV opgericht.

Lonca wordt Lonka

Veel last van de financiële crisis hebben ze niet. Integendeel, Lonka groeit zelfs. De vele advertenties in kranten en bladen werpen schijnbaar hun vruchten af. Het gaat zo goed dat ze in 1930 een tweede ‘bollekensfabriek’ openen in Essen (België), net over de grens bij Roosendaal. Hier bouwen ze een oude leegstaande sigarenfabriek om tot caramel- en toffeefabriek. Vanuit Essen kunnen ze zowel de Belgische als Luxemburgse markt bedienen. Lonca wordt al snel Lonka, omdat Franstaligen de c als een s zouden uitspreken. De zoon van de overleden Ubbens, een van de oprichters, neemt hier plaats in de directiekamer.

Fraai verpakt snoepgoed van hoge kwaliteit, daar staat Lonka voor. Om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen volgen diverse fabrieksuitbreidingen. Met toestemming van de gemeente Breda ondanks herhaalde klachten van omwonenden over door de fabriek uitgestoten roetdeeltjes in hun tuin.

Tussen de vestigingen in Breda en Essen bestaat enige rivaliteit. Breda benadrukt keer op keer dat zij de hoofdvestiging is en Essen slechts een dochteronderneming. Maar daar willen ze in Essen niets van weten. Als de Bredase directeur Dibbits (zoon van een van de oprichters) in 1943 aan een beroerte overlijdt zijn de rollen ineens omgedraaid. Nu zijn aandelen naar de directie in Essen gaan beschikt België over de meeste aandelen en zijn zij in feite het moederbedrijf geworden.

Alleen in België verder

Na de oorlog komen er steeds minder orders binnen in Breda. Ondanks alle advertentiecampagnes stagneert de groei. In tegenstelling tot de vestiging in Essen, die beleven gouden jaren. Lonka-advertenties op Radio Luxemburg schallen door de ether. Ze exporteren over de hele wereld en krijgen orders van o.a. het Belgische leger en de missiepaters in Afrika.

In 1965 sluiten de poorten in Breda. Ze verkopen de fabriek aan de Minister Nelissenstraat en hevelen de productie en machines naar Essen. Ook het personeel gaat mee, hoewel velen uiteindelijk afhaken vanwege de afstand. Zij gaan op zoek naar een baan bij Kwatta of De Faam. Uiteindelijk zijn het vooral Belgen op de werkvloer en is de directie Nederlands.

De oliecrisis in de jaren zeventig markeert het begin van een periode van rode cijfers in Essen. De verkopen nemen af, de klant wordt kritischer, prijsbewuster en het aanbod wordt steeds groter. Het gaat zo slecht in de jaren negentig dat er zelfs plannen op tafel liggen om het bedrijf te beëindigen. Anton de Bock, directeur van het Edamse zoetwarenbedrijf JAKA, ziet toch toekomst in Lonka en koopt het in 1996.

Terug naar Nederland

Na veel saneringen krijgt hij het voor elkaar om de verliezen weer om te zetten in winst. In 2002 verlaat hij België en verhuist hij de productie naar Roosendaal, waar hij een nieuwe fabriek bouwt. Zijn zoon Aimé volgt hem vervolgens op. Lonka blijft groeien, mede door de overname van nougatfabriek Marandi en Donkers (rumbonen en sinassnippers). Telt Lonka bij de overname door De Bock nog slechts 15 werknemers, in 2015 is dat gegroeid naar 135 werknemers.

Het 100-jarig jubileum haalt Lonka net niet. In 2015 wordt Lonka verkocht aan Cloetta, waardoor een eind komt aan de zelfstandige onderneming. De fabriek in de Minister Nelissenstraat Breda, waar ze groot geworden zijn, is enkele jaren geleden gesloopt.