Reageer
24

Loda N.V.

"Is die fles Lodaline nu nog niet leeg, mama?". Het is een veelgehoorde vraag in de jaren 50. In de fles bevind zich namelijk een stukje speelgoed en het sparen van speelgoed gaat natuurlijk nooit snel genoeg.

Was- en poetsmiddelen uit Breda

In 1933 wordt "Waschproductenfabriek Loda" N.V. in het Nederlandse handelsregister bijgeschreven. De directie bestaat uit A.A. Dankers en H. Lorent. De naam natuurlijk een samentrekking van hun achternamen. Het bedrijf is gevestigd aan de Etnastraat 22 te Breda en het maakt afwas- en schoonmaakmiddelen. De productielocatie is al snel te klein maar gelukkig komt er aan de Teteringsedijk een oude kazerne van de Marechaussee vrij.

Het vergt wel een flinke verbouwing om het pand en de bijbehorende stallen om te zetten naar een, voor de jaren 30, moderne fabriek, maar in 1934 kan het bedrijf verhuizen naar hun nieuwe onderkomen. Daarmee zijn ze buren geworden van de fabriek in Weegapparatuur, Molenschot en Zn. Directeur Lorent treedt in 1937 weer uit het bedrijf.

Een paar jaar na de verhuizing neemt Loda de merknaam 'De Glanskoning' over van J. Kolck voor 700 gulden. Met zijn recepten voor "poetsextract, meubelwas, simonisz en garagezeep" breiden ze hun assortiment uit. Zo verkopen ze Loda Bleekwater en Ammonia, Lodine Vlekkenwater, Lodaline zeep en -wasmiddel en van de Glanskoning; wrijfwas en metaalpoets.

Merknaam wordt soortnaam

Ondertussen is de naam Loda al echt ingeburgerd. Reclames richten zich direct op de huisvrouw en maken dat de naamsbekendheid zo groot is dat het merk zelfs generiek gebruikt wordt voor alle bleekmiddelen, ook voor die niet door Loda zijn vervaardigd.
De naam is intussen veranderd naar "Loda N.V. Was- en Reinigingsmiddelen". Ook komt er een nieuw logo; het (goed) gemutste meisje dat aan de wastobbe staat wordt Lodalientje gedoopt en is overal te vinden: van advertenties tot etiketten en van het briefpapier tot de verzamelspeldjes uit de jaren '50 en '60.

Wat opvalt bij het bekijken van oude reclames is dat overal statiegeld op zit. Op de verpakkingen voor consumenten maar ook op die voor de groothandel. Bij inlevering van één kist met 24 lege flessen ammoniak ontvangt de grossier 1 gulden statiegeld retour. Een losse fles levert 5 cent op. Consumenten krijgen maar liefst 20 cent terug voor een fles die, inclusief statiegeld, voor 45 cent over de toonbank gaat. Overigens moet het etiket er dan wel opzitten.  Hoe dat dan in zijn werk gaat met de flessen waar achter op het etiket de gebruiksaanwijzing staat voor het openen, is niet helemaal duidelijk.

Klantenbinding mag uiteindelijk niet baten

In de jaren 50 worden de flessen bijna leeg gekeken door kinderen. In iedere verpakking zit namelijk een stukje plastic speelgoed. 5 of 6 van deze stukjes vormen samen een boot, helicopter, auto of ander fel begeerd speelgoedje. Huisvrouwen kunnen in andere verpakkingen dan weer handige handdoek-hanglusjes vinden.  

Maar de markt verandert. In 1963 wordt Loda verkocht aan Zwanenberg Organon en door een fusie aan het eind van de jaren ’60 komt het in handen van AKZO. In 1971 wordt besloten Loda te fuseren met het Amsterdamse Grada, eigendom van het Franse concern Cotelle et Foucher, dat soortgelijke producten maakt. Het bedrijf gaat verder onder de naam Grada en in 1984 wordt ook het Apeldoornse Aerofako aan het bedrijf toegevoegd. De productie in Breda blijft en de zaken gaan voorspoedig. In 1985 komt er een nog nieuwe vulhal in Breda en een groot magazijn in Oosterhout bij.

Grada blijft een speelbal in het geweld van overnames en fusies in de laatste decennia van de 20e eeuw. In 1987 verkoopt AKZO het aan Sara Lee / Douwe Egberts. Tien jaar later neemt het Engelse Mc Bride het bedrijf over en wil met de 160 mensen die er dan werken de Europese markt op. Het loopt niet zoals gepland en in 2004 maken ze bekend dat de resterende productie naar Ieper zal verhuizen.  

Hoewel niet meer zo fameus als vroeger, de naam Loda is anno 2020 nog steeds een bekend merk.

Reacties

Frank van Iersel zei op 5 oktober 2020 om 15:40

Als oud-inwoner van Breda las ik met belangstelling uw verhaal over Loda te Breda. In de jaren '50 is Loda volgens mij overgenomen door Zou/Organon, en kwam zo uiteindelijk in de Divisie Consumentenproducten van AKZO terecht.
Ook vond ik de volgende website: http://loda.be/over/
Daar wordt niets over Loda in Nederland vermeld en betekent 'DA' = Daemen i.p.v. Dankers.

BHIC Mariët zei op 7 oktober 2020 om 12:06

Bedankt Frank, voor je reactie en aanvulling bij ons verhaal. Met de naam gaan we zeker aan de slag en gaan we proberen uit te zoeken wat het nou daadwerkelijk geweest is.

 

BHIC Paul zei op 14 oktober 2020 om 11:31

@ Frank van Iersel. Je hebt gelijk, er speelden meer fusies en overnames in de geschiedenis van Loda. Het verhaal hebben we op dat punt uitgebreid. Als ik de geschiedenis van dat Belgische bedrijf Loda waar je naar linkt bekijk lijkt het om een andere firma te gaan dan Loda (eertijds) uit Breda. Als productnaam bestaat Loda nog en het blijkbaar wordt ook nog geproduceerd door Grada. Ik heb er althans nog brandspiritus en ammonia van in de kast staan.

Frank van Iersel zei op 14 oktober 2020 om 12:04

Dank Paul voor je reactie. Toch is voor mij de vraag over de relatie tussen de Belgische en de Nederlandse Loda nog niet opgelost. Kijk je op http://loda.be/wp-content/uploads/2016/05/Ondernemers.pdf dan wordt daar gezegd dat de Belgische Loda in 1930 mede is opgericht door de heer Henri Lorent, waarschijnlijk dezelfde persoon die volgens de KvK te Breda in de maand maart in 1933 samen met Ad Dankers het Nederlandse bedrijf oprichtte. Dat kan geen toeval zijn. Maar binnen de familie heb ik (1939) nooit over een Belgische Loda gehoord, waaruit ik afleid dat en geen zakelijke banden meer waren. De heer Lorent is waarschijnlijk snel uitgekocht want ik weet niet anders dan dat bij de verkoop van Loda in de jaren '50 aan het latere AKZO de heer Ad Dankers de enige aandeelhouder was.

BHIC Paul zei op 14 oktober 2020 om 12:40

Het dossier van het bedrijf uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel zou over het uittreden van Lorent uitsluitsel moeten geven. Helaas zie ik dat dossier nog niet in het overgebrachte archief van de Bredase Kamer van Koophandel.

Nog vreemder wordt het als je kijkt naar de inleiding van een beschrijving van door McBride aan het Stadsarchief Breda overgedragen stukken. Daar wordt gesteld: "Loda N.V. werd in 1933 opgericht door de heren Lomans en N. Donker." En dan is zelfs Loda geen logische naam meer... Ik ben benieuwd of we hier uit gaan komen.

Frank van Iersel zei op 15 oktober 2020 om 06:35

Die verwarring bestond in ruimere kring helaas. Naast de naam Lomans doet ook de naam Lodewijks de ronde. De heer Muntjewerff te Breda, een historicus met belangstelling voor de Bredase industriële geschiedenis, wees mij op de KvK-publicatie. De publicatie in de Bredasche Courant van 19 april 1933 is via Delpher te downloaden. Genoemde heer J.L. Frehe was mijn grootvader. Groet, Frank van Iersel

BHIC Paul zei op 15 oktober 2020 om 06:44

Hallo Frank, Dan is dat alvast opgelost. De publicatie van de Kamer van Koophandel Breda zal ik als plaatje opnemen in het verhaal hierboven. Intussen heb ik ook het bericht van uittreding van H. Lorent gevonden. Dat was in 1937. Ook dat zet ik erbij.

BHIC Paul zei op 15 oktober 2020 om 07:19

Lorent zou inderdaad de verbindende factor kunnen zijn tussen het Belgische en het Nederlandse Loda. Benelux en Europese samenwerking waren er nog niet, dus wie zal Lorent belet hebben dezelfde bedrijfsnaam in België en in Nederland te gebruiken. Wel toevallig dat zijn zakenpartners allebei een naam hebben die met "Da" begint.

Frank van Iersel zei op 15 oktober 2020 om 12:54

Nog even te correctie. De verkoop van de Nederlandse Loda aan het latere AKZO was in de jaren '60 en niet '50, zoals ik eerder schreef. 1966 zou heel goed kunnen.

BHIC Paul zei op 15 oktober 2020 om 13:47

Beste Frank, zoals ik het heb begrepen is Loda als eigendom van Organon (of Zout Organon) door de fusie van dat laatste bedrijf met AKU eind jaren '60 terechtgekomen bij AKZO. De krantenberichten daaromtrent zijn van 1969.

Henk Dijkstra zei op 23 november 2020 om 17:25

Wist u dat Het Lodaconcern ook een filiaal had in Beek en later in 1950 verhuisd naar Susteren

BHIC Paul zei op 24 november 2020 om 11:04

@ Henk Dijkstra. Dank voor de informatie. Die was ons wel bekend, maar omdat we ons op deze website concentreren op Noord-Brabant is dat door de auteur weggelaten uit het verhaal.

Victor Stok zei op 24 december 2021 om 18:12

Ik verzamel kleine plastic autootjes, ongeveer 3 cm lang. Ze zitten bij het verkeersspel "Stop" van Papita. Er wordt echter beweerd dat deze autootjes bij Loda bleekmiddel zaten. Ik twijfel hier aan. Als ik jullie verhaal lees, zit er bij een fles een stukje van een auto. Hebben jullie daar afbeeldingen van?

Henk Dijkstra zei op 24 december 2021 om 23:13

Beste Viktor,
In de jaren zestig zater er stukjes boot in de fles.
Je kunt dit bekijken in het EDAH-MUSEUM IN HELMOND.
Met vriendelijke groet en prettige feestdagen,
Henk Dijkstra

Martha Stelling zei op 31 mei 2022 om 06:52

Gister zat ik aan tafel bij buren, het ging over milieu. Ik , kruideniers dochter zei, ‘ vroeger was er statiegeld op bleekwater en schoonmaakmiddel flessen’.
Ik werd weggelachen.
In artikel over Lodaline stond het gelukkig ook!
Ik ga m’n gelijk halen, lekker puh!

Ik was teenager, vertegenwoordiger , jonge vent, kwam op de fiets, samen met vriendinnen riepen we dan, ‘Lodalientje….’ Vond hij niet leuk.

BHIC Hilde zei op 31 mei 2022 om 10:05

Heel herkenbaar Martha, die blijdschap om bewijs van je gelijk gevonden te hebben :-)

Leuk ook dat je dit soort details onthouden hebt (dat van het statiegeld en de vertegenwoordiger). Bedankt voor het delen!

Frank van Iersel zei op 31 mei 2022 om 11:30

Voor (ongeveer) 1980 werd er bijna voor alle verpakkingsglaswerk statiegeld gerekend, maar dat had niets met het milieu te maken. Dat speelde toen nog nauwelijks. Het was toen gewoon goedkoper.

BHIC Hilde zei op 31 mei 2022 om 14:48

Dankjewel voor deze aanvulling Frank! Het klinkt logisch dat het in die tijd niet voor het milieu zo werd gedaan.

Anno nu zou het wel opnieuw ingevoerd kunnen worden ter bescherming van het milieu. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren, betwijfel ik- statiegeld op blikjes is ook al niet bijster populair gebleken.

Rob Gereke zei op 1 augustus 2022 om 20:43

Begin 1958 kwamen wij uit Indonesië als repatrianten in Breda aan. Aan de Baronielaan 60 was een contractpension. Aan de overkant van de rotonde was een kruidenierswinkel. Daar kochten we afwas , lodaline, met inderdaad van die stukjes plastic, waar je een helicopter van kunt maken. Dat is mij altijd bijgebleven.

BHIC Mariët zei op 2 augustus 2022 om 12:27

Wat leuk Rob, dat dit zo'n onderdeel vormt van jouw eerste herinneringen aan je komst naar Nederland. Ik kan me voorstellen dat het in elkaar zetten van die stukjes plastic je veel tijd kostten!

Hans Firing zei op 31 januari 2023 om 12:17

ik (1950) woonde vroeger in Breda en omdat een kennis van mijn ouders bij de Loda werkte, kregen we regelmatig grote zakken met (rode?) schroefdoppen en vellen met kleine stickertjes met lodalientje om op die doppen te plakken. We kregen daar waarschijnlijk voor betaald en we zaten dan ook met het heel gezin uren te plakken. Blij waren we er niet mee, maar ik denk dat de betaling het leed verzachtte. Ik moet nog ergens een foto hebben met een tafel vol doppen en vrienden en buren die aan het meehelpen waren. Goed voor de saamhorigheid, Maar na een tijdje waren we het zo beu als koude pap.

BHIC Lisette zei op 31 januari 2023 om 16:05

Dat kan ik me goed voorstellen, Hans! Hartelijk dank voor het delen van jouw herinneringen. Mocht je die foto ooit nog ergens tegenkomen, dan houden we ons natuurlijk aanbevolen :)

Ludy van Noord zei op 10 maart 2024 om 00:48

Vorige week was ik de zolder aan het opruimen en toen vond ik een oud kistje. In dat kistje zat o.a.nog een compleet bootje zoals ik die als kind verzamelde uit de stukjes “Lego” die in de Loda flessen zaten. Mijn kleinzoon wilde het natuurlijk meteen hebben. Het was echt een nostalgische vondst. Jammer dat ik hier geen foto kan plaatsen.

BHIC Lisette zei op 12 maart 2024 om 10:02

Wat een bijzondere en ontzettend leuke vondst, Ludy! Hartelijk dank voor je reactie. Je kunt de foto wel mailen naar info@bhic.nl en dan ga ik voor je kijken of we 'm hier kunnen plaatsen. Dat zou wel heel leuk zijn!

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.