Een ‘truttenschudder met jarretelaandrijving’ is de spottende bijnaam van de DAF, het kleine volautomatische autootje dat in de jaren zestig en zeventig enorm populair is. DAF-oprichter Hub van Doorne wil gezinsauto’s maken voor de ‘gewone man’. Maar deze man vindt de automaat niet stoer en mannelijk genoeg. Het zijn dan ook vooral oudere dames die achter het stuur zitten.

De eerste machinefabriek

Hub van Doorne uit Deurne begint in 1928 zijn eigen constructiebedrijfje ‘Hub van Doorne, Machinefabriek en Reparatie-inrichting’ in Eindhoven. Vanuit een hoek in een brouwerij houdt hij zich bezig met las-, constructie- en smeedwerk. Grote klanten zijn de binnenscheepvaart in Eindhoven en Philips, waarvoor hij onder meer balustrades en fietsenrekken maakt. Binnen een jaar is de eerste uitbreiding al een feit en heeft hij ruim dertig man personeel in dienst. Zijn broer Wim komt ook in het bedrijf en neemt de organisatie en de commerciële kant voor zijn rekening.

'Rijdende regenjas'

Om de boel draaiende te houden tijdens de crisisjaren gaan ze opleggers en aanhangwagens maken en wijzigen de bedrijfsnaam in Van Doorne’s Aanhangwagenfabriek NV heten, afgekort D.A.F. Tijdens de oorlogsjaren ontwerpt Hub een simpel eenpersoons autootje voor de gewone man. Het is zo smal dat het in de gang van huis past. Hij noemt het de ‘Rijdende regenjas’. Van serieproductie komt het niet, en hij verkoopt het enige prototype aan het circus.

'Het pientere pookje'

Na de oorlog concentreert DAF zich op het zware transport en maken ze zowel vrachtwagens als bedrijfsauto’s. Van het Nederlands leger ontvangen ze grote bestellingen. Het idee van een personenauto laat Hub echter niet los en in de jaren vijftig gaat hij er weer mee aan de slag. Het moet een auto worden waar vier personen in kunnen en voorzien is van een volautomatische versnellingsbak. Omdat dit te duur blijkt, ontwikkelt hij een traploze aandrijving met riemen: de Variomatic. Het krijgt de bijnaam ‘het pientere pookje’, omdat je alleen vooruit of achteruit hoeft te kiezen.

Het succes van DAF

Dit keer blijft het niet bij een prototype. In 1958 schittert de eerste personenauto, de DAF 600, op de AutoRai. Het is een enorm succes en er worden ter plekke ruim 4000 bestellingen geplaatst. Nieuwe modellen volgen de DAF 600 al snel op. Tien jaar later opent Koningin Juliana een nieuwe fabriek in Born die medegefinancierd is door de overheid. DAF komt nieuw leven inblazen in dit Limburgse dorp, dat na de sluiting van de staatsmijnen kampt met een enorme werkloosheid. En dat lukt, het gaat immers goed met DAF. Tussen 1958 en 1976 rollen er meer dan 800.000 Nederlandse personenwagens uit de fabriek.

Wedstrijd achteruitrijden op het circuit van Zandvoort, 1979 (foto: Koen Suyk / Anefo. Bron: Nationaal Archief)

Een wagen voor het gemak

Dankzij het ‘pientere pookje’ kan de DAF even snel achteruit als vooruit rijden. Het zorgt voor hilarische televisie in de jaren zeventig met wedstrijden achteruitrijden op een circuit in het veel bekeken programma ‘Ter land, ter zee en in de lucht’. Bij veel mannen valt de DAF-auto niet echt in de smaak, zij kiezen toch liever voor een auto waarbij ze zelf kunnen schakelen in plaats van een automaat. Het zijn vooral oudere dames die in de DAF-auto’s rijden, juist vanwege het gemak. Dit gegeven, in combinatie met de aandrijving (die bestond uit rubberen riemen) en het schudden van de achterkant van de auto bij het wegrijden, zorgt ervoor dat de DAF auto de bijnaam de ‘truttenschudder met jarretelaandrijving’ krijgt.

DAF trucks

De oliecrisis in de jaren zeventig heeft veel fusies en overnames in de auto-industrie tot gevolg. DAF is te klein om zelfstandig door te gaan. Het bedrijf wordt opgesplitst in een auto- en vrachtwagentak. Het Zweedse Volvo neemt de personenautoafdeling over en het laatste DAF model krijgt de merknaam Volvo 66. Tot 1981, dan komt de laatste personenauto uit de fabriek. De vrachtwagentak, DAF trucks, houdt wel stand en bestaat nog steeds.

Reacties

Henk zei op 14 september 2020 om 14:16

Eén keer heb ik in zo'n 'truttenschudder' mogen rijden. Het reed best lekker hoor en het was ook een pittig wagentje! Maar wel een oud beestje. Probleem was dat we de ramen niet meer dicht kregen, toen we die geopend hadden om condens kwijt te raken. Want het was midden in de winter en hartstikke koud. Een stop langs de weg om de raam zo ongeveer op te tillen terwijl de passagier aan de zwengel draaide hielp uiteindelijk wel.

joke jansen zei op 3 oktober 2020 om 00:34

leuk heb jaren lang met een daf 33 gereden was mijn eerste auto
ben er zelfs in de jaren 60 tot het dak toe bepakt en twee kinderen mee op vakantie geweest in Duitsland Nostalgie !!!!

BHIC Mariët zei op 3 oktober 2020 om 09:33

Dat zijn inderdaad de leukste herinneringen Joke. Ben je er trouwens wel eens mee stil blijven staan, zo onderweg naar vakantie misschien?
 

Harrie Mayen zei op 22 April 2021 om 17:10

Mijn moeder kocht in 1976 een nieuwe Daf 46. Zij had na een ongelooflijk aantal pogingen haar rijbewijs, in een automaat, gehaald.
Nadat ik mijn rijbewijs haalde mocht ik de auto ook gebruiken. Niet goed voor een stoer image van een 18 jarige. Wel lekker handig. De Daf 46 bracht mij op vakanties tot ver in Duitsland. Later werd de Daf ingeruild voor een Volvo 66. Deze auto zag er hetzelfde uit maar had een Renault motor onder de kap.
Jammer genoeg verdween met de overname van Volvo ook het echte DAF gevoel.
Nee stoer was ie niet. Behalve bij het stoplicht. Je was er het eerste mee weg en de eerste 100 meter haalde niemand je in! Ohja hij ging net zo snel vooruit als achteruit.

BHIC Mariët zei op 23 April 2021 om 08:14

Wat grappig Harrie, om te lezen dat jullie Daf dus net zo hard achteruit ging als vooruit. Dat vind ik dan weer wel heel stoer!

A.Bremmers zei op 21 november 2022 om 14:04

Wat leuk om mijn DAF, naast de Audi van mijn oudste kind op deze site aan te treffen. Er worden veel foto's gemaakt van mijn auto, terwijl ze best een spuitbeurt zou mogen hebben. Echter, als ik boodschappen ga doen zijn de reacties en verhalen van mensen onbetaalbaar. Ik zou er een boek mee vol kunnen schrijven, één keer, op een parkeerplaats gelukkig, sprong er een enthousiaste meneer voor mijn auto.....trots als ex DAF medewerker vertelde hij welke laspunten van hem waren en hoe mooi hij het vond dat hij nog DAFjes zag rond rijden. Op een paar "sneuzeltjes" na, die echt niet achter een DAF willen rijden en mij dan op de meest onmogelijke plaatsen soms inhalen, zie ik alleen maar gezichten blij worden als ik rond rijd. Nostalgie voor velen. Het is mijn dagelijkse auto en ik hoop er nog heel lang plezier van te hebben. Meer mensen zouden trots moeten zijn op dit oer Hollandse, degelijke product. Er in rijden is pionieren, beslagen ramen, 's winters koude voeten, 's zomers een stuur waar je je handen aan verbrand als je niet oplet waar je hem parkeert maar een panoramisch uitzicht, een top van 110 km per uur, liever wat rustiger rijden over de binnenwegen, geen electrische problemen, kortom om gelukkig van te worden door de eenvoud.

BHIC Lisette zei op 22 november 2022 om 12:25

Wat bijzonder dat je nog steeds met zoveel plezier in je DAF rond rijdt, A. Bremmers. Hartelijk dank voor je leuke reactie. Weet je misschien ook in welk jaar hij is gemaakt? We hopen dat je er nog lang van mag genieten!

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.