Reageer
6

Brabantia

Kringloopwinkels staan er tegenwoordig vol mee. Oerdegelijke broodtrommels en voorraadbussen, sommige enigszins kleurloos andere juist met een in het oog springende oranjebruine flowerpower print. Wie kent ze niet? Brabantia, het blikfabriekje dat is uitgegroeid tot wereldwijde producent van huishoudelijke artikelen, vierde in 2019 haar 100-jarig bestaan en is sindsdien “Koninklijke Brabantia”.

Melkbussen op een hondenkar (foto: © erven F. van Mierlo / Foto Visie. Bron: RHC Eindhoven)

Begonnen met melkbussen

Johannes van Elderen is handelaar in koloniale waren en koopt in 1919 in Aalst een failliete blikslagerij. Hier begint hij samen met zijn broer blikwarenfabriek ‘Van Elderen & Co’. Zijn vijftien werknemers zijn de hele dag in de weer met het maken van melkbussen, -emmers, -zeven en -trechters voor Brabantse boeren. En sigarenblikjes voor de vele sigarenfabrieken in de regio. Het is een goede business. In 1925 hebben ze al ruim 125 mensen in dienst en zijn ze inmiddels verhuisd naar een groter bedrijfscomplex.

In zijn vrije tijd is Johannes een fervent jager en struint hij door bossen en open velden. Hij kent de omgeving op zijn duimpje. Wanneer Anton Philips zijn hulp inroept bij het vinden van een geschikte locatie voor een golfterrein in Valkenswaard, staat hij hem met raad en daad bij. Als dank voor zijn bemiddelende rol bij de aankoop van de ‘Eindhovense Golf’ krijgt Johannes een enorme order van Philips, namelijk het maken van de behuizingen van de Philips radio’s.

'Mooie spullen van goede kwaliteit'

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er een grote schaarste aan grondstoffen. Improviseren is het motto voor veel bedrijven om de oorlog door te komen. Zo ook voor van ‘Van Elderen & Co’ die van oude blikken gecondenseerde melk drinkbekers gaat maken. De twee zonen van Johannes komen nu ook in het bedrijf. De een is een filosoof, de ander is meer een doener. Het blijkt een goede combinatie en samen bedenken en ontwikkelen ze het concept van ‘mooie spullen van goede kwaliteit’.

Na de oorlog stijgt de welvaart en daarmee ook de vraag naar gebruiksvoorwerpen. De zonen richten zich nu vooral op de consument. Tijdens de vele consumentendagen die ze organiseren leggen ze hun oor te luister bij de Nederlandse huisvrouw. Wat heeft zij nodig bij haar huishoudelijke werkzaamheden? Redactrices van binnenlandse- en buitenlandse damesbladen nodigen ze uit om te adviseren over de keukeninrichting. Zo komen tot een collectie die in de jaren vijftig vooral bestaat uit: broodtrommels, bussen voor levensmiddelen, trapjes, krukken, strijkplanken, keukentrappen en pedaalemmers. Naast het vertrouwde blik passen ze steeds meer nieuwe materialen toe zoals kunststof.

Design met groot succes

Begin jaren vijftig volgt een omzetting in een NV onder de naam ‘Van Elderen's Metaalwarenfabriek Brabantia’, kortweg Brabantia. Met het openen van diverse verkooppunten in Europa wordt ok de buitenlandse huisvrouw niet vergeten. De productie in Aalst-Waalre verplaatsen ze in 1957 naar Valkenswaard.

De huishoudelijke producten zijn degelijk, sober en nauwelijks gedecoreerd. Afgezien van af en toe een rood roosje of een Delftsblauwe, oud-Hollandse voorstelling. Daar komt eind jaren zestig verandering in als ze de ontwerpster Patricia van Uden in dienst nemen. Aan de vorm verandert ze niets, maar aan de dessins des te meer! Geheel in tijdsgeest van de flowerpower ontwerpt ze de ‘Patrice-print’: gestileerde bruin-lila gekleurde bloemen op een oranje achtergrond. Deze beschuitblikken, brood- en koektrommels, wc-rolhouders, pannen, handdoekrekjes en pedaalemmers zijn meteen een groot succes.

Met de tijd mee

De kleuren verdwijnen niet, maar in de jaren tachtig worden de bonte dessins wel vervangen door een meer sobere toepassing. Rood en zwart naast naturel (roestvrijstaal). De vormen passen ze ergonomisch aan, maar blijven gebaseerd op het aloude credo van 'form follows function'.

Tijn van Elderen, sinds 2012 directeur (vierde generatie), transformeert Brabantia van huishoudmerk tot designmerk. Hij verplaatst de productie (zo’n 1000 medewerkers) naar België, Letland en China. Op het hoofdkantoor, dat zich nog wel in Valkenswaard bevindt, staat duurzaamheid nu voortaan hoog in het vaandel. Meer dan 400 artikelen hebben het ‘cradle-to-cradle’ certificaat. In 2019, wanneer ze hun 100-jarig jubileum vieren, passen ze de Patrice print uit 1969 weer toe in hun collectie. Retro is immers weer helemaal hip!

Reacties

Vera zei op 15 september 2020 om 10:16

Wat is dat herkenbaar, die spullen hadden wij vroeger thuis ook. Nu nog steeds heb ik trouwens spullen van Brabantia. Leuk om deze bedrijfsgeschiedenis te lezen!

BHIC Mariët zei op 16 september 2020 om 15:21

Bedankt voor je reactie Vera, stonden de spullen van Brabantia ook op jouw lijstje voor de uitzet?

Martin zei op 31 maart 2022 om 22:39

Met veel plezier deze geschiedenis van Brabantia gelezen.
In 1957 ben ik in Aalst nog in de fabriek geweest( het oude gedeelte aan de Brabantialaan) en dat was toen volgens mij nog in vol bedrijf.
Zou het kunnen zijn dat de verhuizing naar Valkenswaard later geweest is?
Toen wij ruim 50 jaar geleden trouwden kregen we een rek met daarop een 5-tal voorraadbussen cadeau en we gebruiken ze nog steeds.

BHIC Mariët zei op 1 April 2022 om 10:46

Bedankt voor je reactie Martin, volgens de bestaande wikipediapagina is het geen vaststaand jaartal. Maar ergens rond de middenjaren 50. Dus het zou ook wat later dan 1957 geweest kunnen zijn. Maar wat leuk om te lezen dat jullie de bussen van 50 jaar oud nog steeds gebruiken.

Dimphy zei op 8 April 2022 om 17:00

Ik ben op zoek naar die oranje gieter met bloemen.
Is deze te koop?

BHIC Mariët zei op 11 April 2022 om 13:38

Beste Dimphy, die lijkt me ook erg leuk. Ik hoop dan ook dat andere gebruikers van onze website je dit kunnen vertellen. Leuk om te zien dat deze voorwerpen en hun kleuren/dessins weer helemaal 'in' zijn.

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.