Brand op de Haagdijk in Breda! De torenwachter op de Grote Kerk hangt de alarm lantaarn aan de westkant uit en ziet hoe niet alleen de brandweer maar ook een grote groep kijkers naar de onheilsplek rennen. Het blijkt vals alarm. Breda is nog niet gewend aan de nieuwe ijzergieterij van Cornelis Klep en de torenwachter heeft de oranje-gele gloed van gesmolten ijzer verkeerd beoordeeld.

Cornelis Klep & Zn.

Cornelis besluit in 1852 zijn smederij uit te breiden met een gieterij. De kachels die hij in de winter verhuurt, kan hij zo zelf van reserveonderdelen voorzien in plaats van deze te bestellen. Dat scheelt geld. Al snel wint zijn bedrijf, Cornelis Klep & Zn, prijzen met de goede kwaliteit gietstukken. Wanneer hij in 1867 overlijdt, neemt zijn vrouw Catharina de bedrijfsvoering over. Acht jaar later, als zoon Frans 25 jaar wordt, komt het bedrijf op zijn naam te staan en zijn naam op het bedrijf. Pas in 1892 wordt 'Frans Klep' officieel vervangen door 'de Etna'.

Groei en uitbreiding

Onder de leiding van Frans groeit het bedrijf enorm. Hij verruilt de Haagdijk in 1887 voor de West Buiten Singel, later de Tramsingel genoemd. Daarmee verhuist de ijzergieterij van de aan elkaar geknoopte gebouwtjes op het oude boerenerf naar een paar grote, gloednieuwe giethallen en opslagruimten. Met aan de voorkant het water van de singel en aan de achterkant het spoor, twee recente aanwinsten voor de stad, behoren vervoersproblemen tot het verleden.

De uitbreidingen beperken zich niet alleen tot de gebouwen. Een keur aan nieuwe producten doet haar intrede: veevoederketels, broedkachels, sanitaire voorzieningen en de eerste eigen kolenkachels worden er niet alleen gegoten maar ook geëmailleerd.

In het begin van de 20e eeuw gaat het goed met het bedrijf, maar niet met Frans. Private en zakelijke problemen knagen aan zijn gezondheid en de staking die de Etna in 1908 treft, doet hem de spreekwoordelijke das om. In 1909 bezwijkt Frans aan een beroerte. Frans zijn zoon Arthur neemt de leiding over en voert de massaproductie in. De volumes gaan omhoog en dus er kan ook meer geëxporteerd worden. Tijdens zijn directeurschap verschijnt in 1932 voor de eerste keer het nog steeds gebruikte logo van de twee mannetjes met de gietpan.

Het bedrijf groeit nog steeds en breidt het aantal producten nog verder uit. Fraaie ronde koelkasten, kolen-, (stads)gaskachels en fornuizen vullen de catalogi en verkopen goed. Een groot deel van de Bredase arbeidsbevolking werkt dan bij de Etna, op het hoogtepunt zo'n 2000 personen. De arbeidsomstandigheden verbeteren door de jaren heen, maar het blijft gevaarlijk werken met vloeibaar ijzer, draaiende tandwielen en loopbanden en onderdelen van asbest.

'In ieder huis een Etna fornuis'

Arthur blijft aan tot de Tweede Wereldoorlog, die Etna redelijk goed doorkomt. Met name door kleine sabotages en de inzet van bedrijfsleider Bodewes is de Etna nooit aangewend voor de Duitse oorlogsproductie en is Breda een bombardement bespaard gebleven.

De zonen van Arthur, Jaap en Ton Klep, die in 1940 uit hun functie ontheven zijn, nemen de leiding na de oorlog weer op zich en moeten de bijna leeggeroofde fabriek weer opstarten. Daarbij richten ze zich vooral op de hoognodige kachels en fornuizen. Grote reclamecampagnes met de slogan ' In ieder huis een Etna fornuis', maken van de Etna een landelijk bekend merk.

Net wanneer de verkoop inzakt, wordt in Groningen de gasbel ontdekt. De productie van de nieuwe gasfornuizen geeft de Etna een enorme boost. Tijdens topjaar 1966 worden er 280.000 verkocht. Ook de ombouw van oude stadsgasfornuizen legt de Etna geen windeieren. Jaap Klep kan uit eigen ervaring de pikante verhalen bevestigen van de monteurs die langsgaan bij huisvrouwen om hun oude stadsgasfornuis om te bouwen en meteen "een kopje koffie" te drinken.

De fabriek in 1979 (foto: Fernando Pereira / Anefo. Bron: Nationaal Archief)

Koerswijzigingen

Het tij keert in 1968 wanneer er gefuseerd wordt met Daalderop en later met de DRU. De bedrijven die zich verenigen in AMALGA verliezen eigenlijk hun identiteit. Tegenvallende resultaten maken een overname door Internatio Muller in 1973 een noodzaak maar ook daar past Etna niet. In 1985 sluit de vestiging in Breda en blijft een kleine eenheid op het DRU terrein in Ulft over.

Wanneer Internatio Muller het bedrijf in 1992 in de etalage zet, besluit de zittende directeur het zelf te kopen. Marcelus Ros maakt met Philip Sluiter, die een plek zoekt voor de productie van zijn koffieautomaten, een doorstart. Er zijn dan drie productielijnen: kookplaten, fornuizen en vending-machines. Het loopt als een speer, het merk heeft nog steeds een goede naam en in 2000 verhuizen ze naar een gloednieuw pand in Duiven. Bijna bij toeval kan Etna de dan noodlijdende concurrent ATAG/Pelgrim overnemen en zo ontstaat een keukenapparatuur gigant.

ATAG Nederland verkoopt Etna nog altijd en het blijft het het kwalitatieve, goed te betalen merk dat het altijd is geweest.

Reacties

Mariët zei op 15 september 2020 om 12:57

Als de kolenboer de kolen kwam brengen in onze woning op de eerste etage, werden er overal kranten gelegd om maar vooral geen zwarte schoenafdrukken op ons tapijt te krijgen. :)

AJ van Loon zei op 21 september 2020 om 10:38

Hoe leuk deze websitestructuur ook is, omdat er maar één kachel in de huiskamer staat, komt nu alleen Etna in beeld. In Bergen op Zoom was ook een grote kachelfabrikant: Beckers. Om van Asselbergs maar niet te spreken. De stichting SIEB heeft in een publicatie ‘ ‘Bergen op stoom’ de Bergse industrieën zorgvuldig in beeld gebracht.

BHIC Mariët zei op 21 september 2020 om 19:25

Beste A.J. van Loon, bedankt voor uw reactie en zeker voor het noemen van deze naam van de kachelfabrikanten uit Bergen op Zoom. Onze lijst is zeker niet compleet en hoewel er maar één kachel in de kamer kan staan, gaan we zeker kijken of we onze verhalen erover kunnen aanvullen met verhalen over andere fabrikanten.

H. Sodenkamp zei op 29 december 2020 om 13:03

Ik heb een afwas machine Edna IP21 TF1700IZT/EDI serialnummer 140200472
van deze machine roesten de afwas rekken onder je handen weg wij hebben een paar jaar terug ongeveer tien jaar een zelfde maschine gehad zonder een spatje roest maar een motor storing

Daarom hebben we twee jaar terug weer een ENTNA gekocht, maar nu twee jaar later roestten de plastic rooster door bijna elke dag verdwijnen zoo stukjes rooster naar de vuilnis bak erg jammer is hiervoor een oplossing zonder verdere kosten te vinden ? Wij zijn erg tevreden over de machine, maar na twee jaar mag er niet zoveel roest op de rekken komen.

Hoogachtend :

H. Sodenkamp

BHIC Mariët zei op 30 december 2020 om 08:55

Beste H. Sodenkamp, ik denk dat je je vraag beter bij de serviceafdeling van Etna of Atag kunt stellen.

https://www.etna.nl/

Heel veel succes!

Berendsen zei op 19 mei 2021 om 17:56

Ik ben in het bezit van een notulenboek vennootschap familie Klep (Etna) die dateert vanaf 1931. Wellicht interessant!

BHIC Mariët zei op 19 mei 2021 om 19:49

Bedankt voor uw reactie, weet u misschien of er voor aanvulling op ons verhaal wellicht nog interessante zaken in staan? Of bedoelde u dat u het aan ons zou willen overdragen?

P.Winkel zei op 7 maart 2023 om 14:47

Hallo Heb een diepvries besteld bij Lommelen NV Malle Belgié
VV6143NWIT ETNA No-FROST Wacht al 6 weken nog geen diepvries Is besteld bij de etna fabriek was is niet op voorraad wachten op onderdelen .Ik heb er een raar gevoel over .
Kun u mij hier over verder helpen . vriendelijk dank P. Winkel

BHIC Mariët zei op 8 maart 2023 om 09:57

Beste P. Winkel, hartelijk dank voor je bericht. Wij hebben verhalen over fabrieken van vroeger en soms ook van nu. Maar wij zijn helaas niet de fabriek zélf. Wij kunnen je dan ook helaas niet verder helpen. Maar misschien zijn er mede-lezers van onze verhalen, die nog handige tips voor je hebben. Wij wensen je in ieder geval heel veel sterkte toe.

Rene Hendriksen zei op 29 mei 2023 om 12:28

Heb nog een oude Etna gasfornuis in gebruik uit de jaren zestig groen van kleur alleen de de oven knop is verteerd. Hij gaat nu weg en wil hem schenken aan Etna museum als er belang bij is Het fornuis is voor zien van koperen gas pitten

BHIC Hilde zei op 30 mei 2023 om 15:20

Wat leuk dat jullie die nog hebben en dat jullie hem willen schenken aan een Etna museum!

Zelf zijn we helaas een archief, geen museum, dus kunnen we er niet zoveel mee. Om je toch verder te helpen, heb ik voor je gezocht of er een Etna museum bestaat. Ik heb helaas zo geen Etna museum kunnen vinden (behalve een bij de vulkaan in Italië). Misschien dat het bedrijf zelf een museum heeft of bekend is met een Etna museum. Je zou daar dus nog navraag kunnen doen: https://etna.nl/

D Straatman zei op 5 oktober 2023 om 15:44

Ik was 15 jaar en heb gewerkt bij de Etna ,handels onderneeming in amsterdam op het magazijn mijn moeder ook zij maakte de toonzaal schoon en was er ook voor de koffie bij de heer klep fijn
gewerkt daar wel zwaar maar heel leuk.

BHIC Lisette zei op 5 oktober 2023 om 16:12

Hartelijk dank voor je reactie. D. Straatman. Wat leuk dat je als tiener bij Etna gewerkt hebt en dat je fijne herinneringen hebt aan die tijd. Rond welke periode werkte je daar samen met je moeder?

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.